Mục lục
Giãn tĩnh mạch nông chi dưới không chỉ làm mất thẩm mỹ mà còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ sức khỏe. Tìm hiểu nguyên nhân và phương pháp điều trị hiệu quả.
I/ Vai trò của tĩnh mạch nông chi dưới trong hệ tuần hoàn
Tĩnh mạch nông chi dưới là những mạch máu nằm ngay dưới bề mặt da, đóng vai trò quan trọng trong việc dẫn lưu máu từ các mô nông về hệ tĩnh mạch sâu. Cùng với hệ cơ bắp, tĩnh mạch nông chi dưới giúp đẩy máu từ chân ngược chiều trọng lực trở về tim. Ngoài chức năng tuần hoàn, tĩnh mạch nông còn hỗ trợ điều hòa nhiệt độ cơ thể, giúp duy trì trạng thái cân bằng khi môi trường thay đổi.
Tuy nhiên, không giống tĩnh mạch sâu được bảo vệ bởi cơ bắp, tĩnh mạch nông chi dưới dễ bị tổn thương do các yếu tố bên ngoài và áp lực bên trong. Khi van tĩnh mạch suy yếu, máu không thể lưu thông đúng hướng, gây ra hiện tượng suy giãn tĩnh mạch nông chi dưới, một tình trạng phổ biến nhưng thường bị bỏ qua trong giai đoạn đầu.
Trong số các tĩnh mạch nông, tĩnh mạch hiển lớn là tĩnh mạch có tầm quan trọng lâm sàng cao nhất, liên quan đến khoảng 80% các vấn đề tĩnh mạch. Tĩnh mạch này nằm trong khoang hiển (saphenous compartment), một cấu trúc sợi giúp bảo vệ mạch máu khỏi tổn thương từ lớp cơ phía dưới và da phía trên. Bên cạnh đó, tĩnh mạch hiển bé, dù ít được chú ý hơn, cũng thường là vị trí hình thành các bệnh lý như suy tĩnh mạch nông chi dưới và tĩnh mạch mạng nhện, làm giảm khả năng dẫn lưu máu và ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Việc hiểu rõ vai trò và cấu trúc của tĩnh mạch nông giúp tăng khả năng chẩn đoán sớm và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp.
II/ Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ của giãn tĩnh mạch nông chi dưới
Hiện tượng giãn tĩnh mạch nông chi dưới bắt nguồn từ nhiều yếu tố, bao gồm cả di truyền và lối sống. Một số nguyên nhân chính bao gồm:
- Di truyền: Người có tiền sử gia đình bị suy giãn tĩnh mạch nông chi dưới thường đối mặt với nguy cơ cao hơn.
- Thay đổi hormone: Phụ nữ thường bị ảnh hưởng bởi sự thay đổi hormone trong các giai đoạn như mang thai, mãn kinh, hoặc sử dụng thuốc tránh thai.
- Lối sống ít vận động: Ngồi hoặc đứng lâu trong thời gian dài gây áp lực lớn lên tĩnh mạch nông chi dưới, làm suy giảm chức năng van.
- Tuổi tác: Càng lớn tuổi, độ đàn hồi của thành mạch giảm, dẫn đến dễ giãn hơn.
- Thừa cân: Trọng lượng cơ thể dư thừa gây áp lực lên tĩnh mạch chi dưới, làm tăng nguy cơ bệnh suy giãn tĩnh mạch nông chi dưới.
Triệu chứng của giãn tĩnh mạch nông chi dưới: Không chỉ nằm ở ngoại hình
Giãn tĩnh mạch nông chi dưới không chỉ gây mất thẩm mỹ với các tĩnh mạch xanh, nổi ngoằn ngoèo trên bề mặt da. Tình trạng này còn đi kèm nhiều triệu chứng khó chịu khác như:
- Cảm giác nặng nề hoặc đau nhức ở chân, đặc biệt sau khi đứng lâu.
- Sưng phù ở mắt cá chân và bàn chân, thường rõ ràng hơn vào cuối ngày.
- Ngứa, nóng rát hoặc khó chịu xung quanh các vùng tĩnh mạch nông chi dưới bị giãn.
- Da đổi màu, sạm hoặc xuất hiện các vết thâm nâu do máu ứ đọng.
Khi không được điều trị kịp thời, bệnh suy giãn tĩnh mạch nông chi dưới có thể tiến triển gây ra biến chứng nghiêm trọng như loét tĩnh mạch khó lành, viêm tĩnh mạch hoặc huyết khối tĩnh mạch sâu (DVT), tình trạng nguy hiểm đến tính mạng.
>> Xem thêm bài viết: Những điều cần biết về huyết khối tĩnh mạch sâu: Dấu hiệu, nguy cơ, cách phòng ngừa
III/ Chẩn đoán và điều trị giãn tĩnh mạch nông chi dưới
Để chẩn đoán chính xác, bác sĩ thường sử dụng siêu âm Doppler nhằm đánh giá dòng chảy máu và tình trạng van tĩnh mạch. Ngoài ra, việc phân loại bệnh theo CEAP (Clinical-Etiological-Anatomical-Pathophysiological) là công cụ hữu ích giúp xác định mức độ bệnh. Dưới đây là 7 cấp độ của suy giãn tĩnh mạch theo phân loại CEAP:
C0: Không có dấu hiệu lâm sàng
Không có triệu chứng hoặc dấu hiệu rõ ràng, nhưng người bệnh có thể cảm thấy nặng chân thoáng qua. Siêu âm Doppler thường không phát hiện bất thường ở giai đoạn này.
C1: Tĩnh mạch mạng nhện hoặc giãn mao mạch nhỏ, đường kính dưới 3mm
Xuất hiện các mao mạch giãn nhỏ hoặc tĩnh mạch mạng nhện gần bề mặt da, có thể gây cảm giác khó chịu nhẹ. Tình trạng này thường không nguy hiểm nhưng có thể tiến triển thành các giai đoạn nặng hơn.
C2: Giãn tĩnh mạch lớn hơn 3 mm
Tĩnh mạch giãn rõ, đường kính >3mm, thường nổi ngoằn ngoèo dưới da. Người bệnh bắt đầu cảm thấy nặng chân, đau nhức, đặc biệt sau khi đứng lâu hoặc ngồi lâu.
C3: Sưng phù
Sưng phù xuất hiện ở mắt cá chân hoặc bàn chân, thường rõ hơn vào cuối ngày. Tình trạng này là kết quả của ứ đọng máu kéo dài trong tĩnh mạch nông.
C4: Biến đổi da
Da vùng bị ảnh hưởng đổi màu hoặc xuất hiện xơ mỡ da, gây cảm giác ngứa hoặc khó chịu. Đây là dấu hiệu cảnh báo suy giãn tĩnh mạch đang tiến triển nghiêm trọng hơn.
C5: Loét đã lành
Vết loét do suy giãn tĩnh mạch đã lành nhưng để lại sẹo, kèm theo da vùng xung quanh bị xơ cứng. Người bệnh vẫn có nguy cơ tái phát nếu không điều trị nguyên nhân gốc rễ.
C6: Loét đang hoạt động
Xuất hiện vết loét chưa lành, thường gây đau đớn và khó khăn trong sinh hoạt. Tình trạng này cần được can thiệp y khoa khẩn cấp để ngăn ngừa nhiễm trùng và biến chứng nguy hiểm.
Việc xác định cấp độ giúp bác sĩ đưa ra phương pháp điều trị phù hợp và hiệu quả.
Các phương pháp điều trị suy giãn tĩnh mạch nông chi dưới:
1. Các phương pháp điều trị bảo tồn:
Dành cho giai đoạn đầu hoặc phòng ngừa tái phát. Việc thay đổi lối sống đóng vai trò quan trọng, bao gồm tập thể dục nhẹ nhàng như đi bộ, tránh đứng lâu, và duy trì cân nặng khỏe mạnh. Sử dụng vớ tĩnh mạch giúp cải thiện lưu thông máu và giảm triệu chứng.
2. Các phương pháp can thiệp y khoa:
- Tiêm xơ (sclerotherapy): Đối với các trường hợp giãn tĩnh mạch nông chi dưới trên bề mặt, bác sĩ chuyên khoa tĩnh mạch có thể sử dụng tiêm xơ (sclerotherapy). Trong phương pháp tiêm xơ, một chất xơ hóa (sclerosant) được tiêm trực tiếp vào tĩnh mạch giãn, gây kích ứng bên trong thành mạch, làm cho tĩnh mạch đóng lại và lành dần. Quy trình này có thể được thực hiện dưới mắt thường sau khi đã tiến hành siêu âm toàn diện.
- Dual Cool Laser: Sử dụng ánh sáng laser kết hợp với hệ thống làm lạnh kép, giúp giảm nguy cơ bỏng nhiệt trong quá trình điều trị. Phương pháp này tác động chính xác vào tĩnh mạch nhỏ tổn thương mà không làm ảnh hưởng đến các mô xung quanh, bảo vệ tối đa bề mặt da.
- SCLASER: Là sự kết hợp giữa laser xung dài (Dual Cool Laser) và tiêm xơ, phù hợp để điều trị các giãn tĩnh mạch nông chi dưới dạng lan tỏa.
Đối với các trường hợp suy tĩnh mạch nông chi dưới, cụ thể là tĩnh mạch hiển lớn và tĩnh mạch hiển bé, các phương pháp điều trị có thể bao gồm:
- Tiêm xơ dưới hướng dẫn siêu âm (Ultrasound Guided Foam Sclerotherapy): Phương pháp tiêm chất xơ hóa dạng bọt vào tĩnh mạch, giúp đóng kín lòng mạch mà không cần sử dụng nhiệt. Đặc biệt hiệu quả trong trường hợp điều trị tĩnh mạch hiển lớn không phù hợp với laser hoặc sóng cao tần.
- Nhiệt nội tĩnh mạch bằng laser (EVLA): Sử dụng năng lượng laser đóng kín tĩnh mạch bị suy, giảm thiểu triệu chứng và mang lại hiệu quả lâu dài.
- Nhiệt nội tĩnh mạch bằng sóng cao tần (RFA): Công nghệ sử dụng sóng cao tần để tạo nhiệt, làm co tĩnh mạch một cách an toàn.
- Keo sinh học (VenaSeal): Kỹ thuật sử dụng keo y khoa để cố định tĩnh mạch suy, đặc biệt hiệu quả với bệnh nhân không muốn gây tê tumescence.
- Phẫu thuật:
Được áp dụng cho các trường hợp nặng khi suy giãn tĩnh mạch nông chi dưới không thể điều trị bằng phương pháp nội tĩnh mạch.
IV/ Phòng ngừa: Giải pháp bảo vệ sức khỏe lâu dài
Việc phòng ngừa suy giãn tĩnh mạch nông chi dưới không chỉ giúp bảo vệ đôi chân mà còn cải thiện chất lượng cuộc sống. Một số biện pháp hiệu quả bao gồm:
- Tăng cường vận động: Đi bộ hoặc thực hiện các bài tập tăng cường tuần hoàn.
- Chú ý tư thế: Hạn chế đứng hoặc ngồi trong thời gian dài, nghỉ ngơi bằng cách duỗi chân hoặc nâng cao chân.
- Kiểm soát cân nặng: Tránh gây áp lực quá lớn lên tĩnh mạch chi dưới.
- Sử dụng vớ tĩnh mạch: Đặc biệt dành cho những người có nguy cơ cao hoặc sau điều trị giãn tĩnh mạch.
Giãn tĩnh mạch nông chi dưới: Đừng chần chừ điều trị
Suy giãn tĩnh mạch nông chi dưới không chỉ là vấn đề thẩm mỹ mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe nếu không được quan tâm đúng mức. Phát hiện sớm và can thiệp kịp thời không chỉ cải thiện triệu chứng mà còn ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm.
Tại phòng khám tĩnh mạch Dr Vein, đội ngũ bác sĩ chuyên khoa Phẫu thuật Mạch máu từ bệnh viện Chợ Rẫy giàu kinh nghiệm cam kết mang đến các giải pháp điều trị tiên tiến, từ các phương pháp nội tĩnh mạch hiện đại đến chăm sóc lâu dài, đảm bảo hiệu quả và an toàn cho bệnh nhân. Đừng để bệnh suy giãn tĩnh mạch nông chi dưới ảnh hưởng đến cuộc sống của bạn—hãy hành động ngay hôm nay.
Dr.Vein – Phòng khám điều trị chuyên sâu suy giãn tĩnh mạch và các bệnh lý mạch máu.
Tư vấn nhanh: 0932.19.28.82
Website: https://drvein.vn/
YouTube: Phòng khám Dr.Vein
Địa chỉ: Số 2 Nội Khu Mỹ Toàn 2, Tân Phong, Quận 7, Hồ Chí Minh.
