Mục lục
Trong bảng phân loại bệnh tĩnh mạch CEAP, C6 là mức độ nghiêm trọng nhất. Phân loại C6 là tình trạng người bệnh có vết loét suy giãn tĩnh mạch chân.
Loét giãn tĩnh mạch chân là mức độ nặng nhất của bệnh lý suy giãn tĩnh mạch:
Loét là vết thương hở trên da không thể lành lại. Loét không chỉ xuất hiện ở chân mà còn có thể xuất hiện ở nhiều vị trí khác. Ví dụ, loét dạ dày là tình trạng lớp lót dạ dày bị bào mòn, tạo thành vết thương hở không lành, khiến axit dạ dày tấn công vào cơ dưới gây đau.
Khi vết loét xuất hiện ở chân, nó được gọi là loét tĩnh mạch chân. Đây là tình trạng tương đối phổ biến. Ở Anh, ước tính có khoảng 500.000 người bị tái phát tình trạng loét giãn tĩnh mạch ở chân.
Nhiều trường hợp loét tĩnh mạch chi dưới hay còn gọi là giãn tĩnh mạch chân được điều trị bằng băng ép và vớ y khoa, giúp vết loét tạm thời lành lại nhưng chúng vẫn có thể tái phát trong tương lai.
Nếu việc thăm khám và điều trị loét tĩnh mạch chi dưới đúng cách bởi phòng khám chuyên về tĩnh mạch, hầu hết các vết loét giãn tĩnh mạch chân đều có thể chữa khỏi hoàn toàn.
Nguyên nhân gây ra tình trạng loét tĩnh mạch chi dưới:
Điều quan trọng cần biết về loét tĩnh mạch ở chân hay còn gọi là loét tĩnh mạch chi dưới chính là nguyên nhân gây ra nó.
Nguyên nhân chính gây loét tĩnh mạch ở chân là các vấn đề về tĩnh mạch (thường gặp nhất là trào ngược tĩnh mạch do van tĩnh mạch hoạt động kém khiến máu chảy ngược xuống, đôi khi do tắc nghẽn tĩnh mạch).
Thứ hai là các vấn đề về động mạch (ít phổ biến hơn) ví dụ như tiểu đường, áp lực, viêm mạch và ung thư.
May mắn thay, đối với những người bị loét tĩnh mạch ở chân, khoảng 60 đến 80% trường hợp có liên quan đến vấn đề về tĩnh mạch. Trong phần lớn các trường hợp này, khi vấn đề tĩnh mạch được khắc phục, vết loét sẽ được chữa khỏi.
Điều cần thiết là phải phân biệt giữa:
- Lành tạm thời: vết loét lành lại nhờ băng ép và băng bó, nhưng có thể tái phát trong tương lai.
- Chữa khỏi hoàn toàn: giải quyết được nguyên nhân gây bệnh và ngăn ngừa tái phát trong tương lai.
Đôi chân bình thường được bao phủ bởi 1 lớp da. Khi loét chân xuất hiện, điều đó cho thấy có vấn đề gì đó đang cản trở quá trình da phát triển và phục hồi trên chân.
Chữa khỏi loét tĩnh mạch chân bằng phẫu thuật nội tĩnh mạch theo The Whiteley Protocol® – CEAP-C6
Mặc dù nhiều bệnh nhân cho rằng vết loét là có thể là vết trầy xước do mèo cào hoặc các chấn thương khác, nhưng thực tế không phải vậy. Ở người bình thường, bất kỳ vết thương nhỏ nào như vết xước hoặc vết sưng tấy đều sẽ lành. Ở những bệnh nhân có vết xước nhỏ hoặc chấn thương dẫn đến loét chân, có điều gì đó đang xảy ra bên trong bệnh nhân khiến da không thể lành lại bình thường.
Do đó, luôn có một nguyên nhân tiềm ẩn khiến loét chân xuất hiện.
Ở hầu hết những người bị loét chân, vấn đề nằm ở việc các tĩnh mạch ở chân và vùng chậu không hoạt động bình thường. Nguyên nhân phổ biến nhất là các van bên trong tĩnh mạch không hoạt động, khiến máu chảy ngược chiều xuống tĩnh mạch, dồn vào mắt cá chân từ bên trong và gây tổn thương. Đây được gọi là “trào ngược tĩnh mạch” (venous reflux), và vấn đề tương tự cũng có thể gây ra các triệu chứng khác như:
- Tĩnh mạch mạng nhện (CEAP C1)
- Giãn tĩnh mạch (CEAP C2)
- Phù nề mắt cá chân ( phù nề tĩnh mạch CEAP C3)
- Tổn thương da ở vùng chân dưới (CEAP C4)
Dấu hiệu nhận biết loét giãn tĩnh mạch chân ( loét tĩnh mạch chi dưới):
Loét giãn tĩnh mạch chân có thể xuất hiện khác nhau ở mỗi người và tùy từng tình trạng. Vị trí thường gặp nhất là vùng chi dưới, thường là ngay phía trên mắt cá chân nhưng cũng có thể nằm ở mắt cá chân hoặc thậm chí là ở bàn chân. Trong một số trường hợp, vết loét có thể lan rộng khắp chân, từ trên mắt cá đến dưới mắt cá. Ngược lại, đôi khi chúng chỉ nhỏ và xuất hiện ở một vị trí duy nhất.
Chữa lành vết loét tĩnh mạch chân sau phẫu thuật nội tĩnh mạch dưới gây tê tại chỗ tại Phòng khám Whiteley – CEAP-C6
Đặc điểm của vết loét giãn tĩnh mạch chân:
- Thường được mô tả như một vết thương hở, không có da che phủ các mô bên dưới.
- Màu sắc của vết loét phụ thuộc vào tình trạng sạch sẽ: có thể hồng hào, khỏe mạnh hoặc có mủ vàng xanh bên trong. Đôi khi, nếu vết loét bị khô, nó có thể đóng vảy đơn hoặc nhiều lớp.
- Vùng da xung quanh vết loét thường có màu đỏ vì cơ thể đang sử dụng phản ứng viêm để cố gắng chữa lành vết thương.
- Trong nhiều trường hợp, vùng da xung quanh vết loét cũng có màu nâu. Đây thường là dấu hiệu của tổn thương da do tĩnh mạch (CEAP C4 – tổn thương da đỏ và nâu quanh cẳng chân) nếu không được điều trị, sẽ dẫn đến loét chân (CEAP C6).
Các dấu hiệu nhận biết loét tĩnh mạch ở chân khác:
- Khoảng một nửa số bệnh nhân loét giãn tĩnh mạch chân sẽ có các tĩnh mạch giãn (giãn tĩnh mạch) ở đâu đó trên chân, thường là ở bắp chân hoặc đùi phía trên vết loét.
- Một nửa bệnh nhân còn lại không có tĩnh mạch giãn nổi nhưng chúng ẩn sâu dưới da và chỉ có thể nhìn thấy bằng siêu âm Doppler tĩnh mạch.
- Nhiều bệnh nhân loét giãn tĩnh mạch chân cũng có “vết loang tĩnh mạch” sẫm màu, giống như mạng nhện hoặc các mạch máu nhỏ màu đỏ sẫm quanh mắt cá chân bên trong và kéo dài xuống bàn chân. Đôi khi chúng có thể xuất hiện như những “vết phồng rộp màu xanh”.
Lưu ý: mặc dù hầu hết các trường hợp loét chân có nguồn gốc từ tĩnh mạch, nhưng thiếu máu chi (động mạch bị tắc nghẽn hoặc hẹp) và các tình trạng hiếm gặp khác cũng có thể gây ra loét chân. Tất nhiên, đây không phải là “loét tĩnh mạch ở chân” và do đó sẽ không được phân loại theo CEAP C6, vì phân loại CEAP chỉ dành cho bệnh lý tĩnh mạch.
Giải pháp điều trị loét giãn tĩnh mạch chân:
Bất kỳ ai bị loét giãn tĩnh mạch ở chân kéo dài hơn hai tuần đều cần được chuyên gia mạch máu thăm khám. Đây là khuyến cáo chính thức của NICE tại Anh kể từ tháng 7 năm 2013.
Trước năm 1986, nhiều bệnh nhân bị loét giãn tĩnh mạch chi dưới được điều trị bằng băng ép và băng gạc, không được chuyển đi để siêu âm Doppler tĩnh mạch và chẩn đoán chuyên sâu từ dịch vụ mạch máu. Kết quả là bệnh nhân bị loét giãn tĩnh mạch chân chỉ lành tạm thời, sau đó vài tuần đến vài tháng sau khi tháo băng và gạc, vết loét tái phát vì vết loét tái phát vì nguyên nhân gốc rễ chưa được khắc phục.
Nghiên cứu từ năm 1986 cho thấy hầu hết các vết loét giãn tĩnh mạch chân là do trào ngược tĩnh mạch (giãn tĩnh mạch hoặc giãn tĩnh mạch ẩn) và do đó có thể chữa khỏi. Kể từ đó, bất kỳ ai am hiểu về giãn tĩnh mạch và nghiên cứu về tĩnh mạch đều thực hiện siêu âm Doppler tĩnh mạch cho tất cả bệnh nhân loét tĩnh mạch ở chân của họ, sau đó điều trị bất kỳ trào ngược tĩnh mạch nào được phát hiện.
Do đó, để chữa khỏi vết loét vĩnh viễn, cần xác định vấn đề tĩnh mạch tiềm ẩn bởi chuyên gia về tĩnh mạch, sử dụng kết quả từ siêu âm Doppler tĩnh mạch chuyên khoa do kỹ thuật viên thực hiện, sau đó lên kế hoạch điều trị theo Phác đồ Whiteley®
Trào ngược tĩnh mạch nông (nguyên nhân chính gây nên loét tĩnh mạch ở chân) có thể được xác định bằng siêu âm Doppler tĩnh mạch chuyên khoa và trong hầu hết các trường hợp, có thể điều trị thành công bằng phương pháp gây tê tại chỗ với các thủ thuật can thiệp nội tĩnh mạch mới.
Như đã đề cập ở trên, chỉ có 50% số bệnh nhân nhận ra mình bị trào ngược tĩnh mạch nông. 50% còn lại không biết mình mắc bệnh cho đến khi xuất hiện các triệu chứng trên hoặc bị loét chân.
Ở những bệnh nhân này, chúng tôi thường nói đơn giản rằng họ bị “giãn tĩnh mạch ẩn”, mặc dù các thuật ngữ y tế thích hợp rất khác nhau và bao gồm các thuật ngữ như “trào ngược tĩnh mạch nông” (superficial venous reflux : SVR), “suy tĩnh mạch nông” (superficial venous incompetence : SVI) hoặc thậm chí là “suy tĩnh mạch mạn tính”. (chronic venous incompetence : CVI).
Ít phổ biến hơn, tĩnh mạch có thể bị tắc nghẽn. Điều này thường xảy ra do huyết khối tĩnh mạch sâu (DVT) hoặc hội chứng May-Thurner. Phòng khám tĩnh mạch Whiteley chuyên điều trị các tình trạng này bằng các phương pháp hiện đại như siêu âm nội mạch (IVUS).